Hvíta-Rússland: stjórnvöld verða að virða tjáningarfrelsi og funda- og félagafrelsi

 

Zmitser Dashkevich

Árið 2007 sendu félagar í Amnesty International meira en 11.000 origami hegra til yfirvalda í Hvíta-Rússlandi.

Ungir félagar í Amnesty International í Mexíkó bjuggu til risastóran origami hegra sem einnig var sendur til innanríkisráðuneytis Hvíta-Rússlands.

Hegrarnir voru hluti af alþjóðlegri herferð sem hvatti lausnar ungs baráttumanns fyrir mannréttindum, Zmitser Dashkevich, en hann var dæmdur í eins og hálfs árs fangelsi fyrir að „skipuleggja eða taka þátt í aðgerðum óskráðra félagasamtaka“.

Zmitser Dashkevich, sem er leiðtogi andófshreyfingar ungs fólks, Ungu vígstöðvannar (Young Front), var dæmdur á grundvelli greinar 193-1 í refsilöggjöf Hvíta-Rússlands í nóvember 2006. Amnesty International áleit hann vera samviskufanga.

Í kjölfar herferðarinnar með origami-hegrana (sjá myndbandið hér að neðan) var Zmitser Dashkevich sleppt úr fangelsi þann 23. janúar 2008.

 

 

 

Grein 193-1 varð til með tilskipun frá forsetanum í desember 2005. Hún hefur leitt til þess hægt er að refsa óskráðum félagasamtökum og öðrum hópum fyrir starfsemi sína. Þátttaka í eða skipulagning slíkra óskráðra samtaka varð ólögleg og hægt að refsa fyrir slíkt athæfi með fangelsisvist í allt að 2 ár.

Hvítrússnesk stjórnvöld hafa notað grein 193-1 til að handtaka og dæma baráttufólk fyrir mannréttindum, mestmegnis ungt fólk og félaga í frjálsum félagasamtökum, fyrir að nýta sér fundafrelsi, félagafrelsi og tjáningarfrelsi sitt. Margt baráttufólk, sérstaklega ungt fólk, hefur fengið aðvaranir, sektir og fangelsisdóma.

Dæmt baráttufólk lendir á sakaskrá í tvö ár. Það getur haft afleiðingar í för með sér, leitt til þess að því er vísað úr námi, það verði fyrir mismunun á vinnustöðum og er bannað að fara úr landi.

Ákaflega erfitt er að skrá frjáls félagasamtök í Hvíta-Rússlandi. Aðstandendur Ungu vígstöðvanna hafa til dæmis reynt í um áratug að fá samtök sín skrásett, en án árangurs. Innanríkisráðuneytið hefur hafnað sérhverri skráningarbeiðni.

Við slíkar aðstæður neyðast frjáls félagasamtök til að vinna við erfiðar aðstæður og eiga stöðugt á hættu að verða fyrir aðkasti stjórnvalda. Grein 193-1 hefur auðveldað stjórnvöldum að áreita, hindra og ógna þeim er vinna á vettvangi frjálsra félagasamtaka að því að nýta sér mannréttindi sín á friðsamlegan hátt.

Góðu fréttirnar eru að síðan Amnesty International hóf að berjast gegn grein 193-1 hafa hvítrússnesk stjórnvöld hætt að dæma fólk í fangelsi á grundvelli þeirrar lagagreinar.

Meðan samtökin hafa barist fyrir Zmitser Dashkevich hafa þau tekið eftir að þó að stjórnvöld handtaki og ákæri fólk enn á grundvelli greinar 193-1 hafa dómstólar að undanförnu einungis dæmt fólk í sektir eða gefið því viðvörun, en ekki í fangelsi.

Það bendir til stefnubreytingar hvítrússneskra stjórnvalda, ef til vill vegna alþjóðlegs þrýstings. Til að viðhalda þeim þrýstingi hvetur Amnesty International hvítrússnesk stjórnvöld nú til að ganga skrefinu lengra og fella lagagrein 193-1 úr gildi nú þegar.

Samtökin fara einnig fram á það við hvítrússnesk stjórnvöld að þau endurskoði önnur lög, reglugerðir og starfsaðferðir er tengjast skrásetningu frjálsra félagasamtaka, hætti að hindra, áreita og ógna baráttufólki fyrir mannréttindum sem nýta sér grundvallarmannréttindi sín á friðsamlegan hátt í Hvíta-Rússlandi og hætti jafnframt að reka nemendur úr skólum fyrir það eitt að nýta sér mannréttindi sín á friðsamlegan hátt.

 

Hér að neðan er bréf sem þú getur prentað og sent til stjórnvalda:

 

Bréf til hvít-rússneskra stjórnvalda